O luns de mañá collemos un autobús, cómodo por certo, que nos deixa na cidade fronteiriza de Subotica. Na Oficina de Turismo de Belgrado aconselláranos facer uso do transporte terrestre para viaxar polo país xa que o servizo ferroviario de Serbia é lento e escaso. Malia a pagar o servizo expreso e ter unha única paraxe na cidade de Novi Sad, a medio camiño, tardamos tres horas en percorrer os 185 km de autoestrada que separan as cidades de Belgrado e Subotica.

Estando na casa, en Galicia, ao tempo de buscar información sobre que ver neste país, atopamos que a cidade de Novi Sad era a primeira referencia urbana de Serbia polo bo estado de conservación do seu centro antigo. Nesa mesma pequena investigación apareceu o nome de Subotica, a tan só 85 km ao norte de Novi Sad, como cidade Art Nouveau. O cualificativo venlle dado grazas aos numerosos edificios deste estilo arquitectónico que dominan o centro desta urbe.

Temos por diante dous días e medio que, ben distribuídos, é o tempo que precisa esta escapada incluído o tempo de viaxe entre cidades. Chegamos a Subotica á hora de xantar con tempo dabondo para aloxarnos e degustar a gastronomía local. Imos experimentando prato tras prato pero sen que se esperten os sentidos dos nosos padais. Gastronomía correcta en sabores pero sen pluses engadidos (como no resto de Centro Europa). E cun exceso de carne na maioría dos menús.

A Art Nouveau chegou a Subotica, vía Budapest, a finais do S. XIX e comezos do XX. Daquela, as dúas cidades pertencían ao mesmo Impero Austro-Húngaro e o estilo construtivo e decorativo aplicado era moi semellante. A vangarda artística do momento pensaba que o desenvolvemento industrial e a rápida urbanización do mundo levaría a aniquilación da beleza. Por esa razón, a arte debería ser introducida na vida diaria para, buscando inspiración na natureza e as súas formas, protestar contra os canons estritos do historicismo e outros estilos presentes nese intre.

A Oficina de Turismo de Subotica dispón de folletos ben editados que propoñen un itinerario por quince edificios Art Nouveau nesta cidade. O percorrido é facilmente realizable nun par de horas tendo en conta que, se é coma no noso caso,  non se pode acceder ao interior de ningún deles. Uns por seren de propiedade privada, outros por ter moi restrinxido o horario de visitas, e outros…, descoñecemos o por qué. A pesar destes inconvenientes, o exterior dos edificios e o ambiente xeral da cidade fan que pague a pena achegarse ata aquí.

 

 

 

 

 

 

 

 

Fai clic para acceder a Art%20Nouveau%20in%20Subotica.pdf

Subotica é segunda cidade máis poboada da provincia de Vojvodina e a quinta de Serbia, pero o seu aspecto a o ambiente que se respira é totalmente de provincias.

Os indispensables a visitar son a Casa do Concello, na praza Trg slobode, e a Sinagoga, na praza Trg sinagoge, ambos os dous edificios de porte e acabado impresionante obras dos artistas e arquitectos Marcell Komor e Dezső Jakab.

A terceira visita máis salientable é ao pazo familiar de Ferenc Raichle, no parque do mesmo nome. Xantamos no restaurante que ocupa a bonita terraza da parte posterior deste pazo onde, por riba das vistas estupendas e ambiente agradable, comemos ben e barato.

A ruta Art Nouveau é un itinerario lineal con Subotica no medio que leva cara á dereita á cidade de Szeged (Hungría) e cara á esquerda á vila de Sombor (Serbia), aínda que esta última con moito menos exemplos de valor. Vaia onde se vaia sempre debe rematar na vila balnearia de Palić, a tan só 8 km do centro urbano de Subotica. Non temos tempo para Szeged e Sombor pero a visita a Subotica debe ser completada obrigatoriamente coa visita a Palić. E alí acudimos a mañá do segundo día. Tomamos o autobús urbano número 10 e chegamos en escasos vinte minutos.

Palić foi un destino balneario e de veraneo para as elites de finais do século XIX. O urbanismo deste agradable recanto á beira do lago foi deseñado en parte polos mesmos arquitectos da Casa do Concello e doutros emblemáticos edificios de Subotica. Hai unha ruta pequena que visita cinco edificios espallados polo parque Heroja; todos diferentes segundo a súa función pero conservando un estilo único. O paseo polo parque a primeiras horas da mañá resulta extremadamente apetecible. Para rematar tomamos algo na terraza do Lido de Mulleres, un pavillón de madeira que semella aboiar nas augas do lago. Aquí as mulleres de clase alta nadaban agochadas aos ollos dos homes, tal e coma era requirido segundo os protocolos e a educación no momento do esplendor de Palić. Ademais de grandes edificios como a Gran Terraza e o Lido de Mulleres, tamén poden visitarse outros menores como o Pavillón de Música, a Torre da Auga ou incluso máis pequenos, como a Fonte Memorial e os vasos decorativos en cerámica azul de Zsolnay coa imaxe do deus da auga.

Palić deixa na nosa retina un pouso de épocas pasadas, moi agradable. Regresamos a Subotica para pegar no noso autobús con dirección a Novi Sad.

Chegamos e acomodámonos na capital da provincia autónoma de Vojvodina, unha rexión na que conflúen ata vinte e cinco grupos étnicos diferentes entre os que destacan o dos serbios e o dos húngaros. A entrada na cidade é decepcionante; costa entender o seu alcume da Atenas Serbia (o outro, o de Xibraltar do Danubio aínda o entendo menos). Pero a medida que camiñamos pola rúa principal, Zmaj Jovina, para achegarnos á praza Trg slobode comezamos a encariñarnos con Novi Sad.

Realmente os seus puntos de interese están case todos concentrados nestes dous lugares e na rúa Dunavska, unha vía perpendicular que vai dende Zmaj Jovina ata o parque do Danubio (Javna česma). Nesta reducida maraña urbana están practicamente todos os edificios históricos de interese: a Casa do Concello, a igrexa católica romana do Nome de Santa María (tamén coñecida como a Catedral), o Pazo do Bispo (Vladičanski dvor) e o Museo de Vojvodina.

A mañá seguinte, antes de coller o noso bus de volta a Belgrado, visitamos outros atractivos fóra do centro. Un pouco máis afastado, pero non moito, está a Sinagoga. Un edificio do arquitecto Lipot Baumhorn que fai lembrar no seu aspecto exterior a sinagoga de Subotica. Non podemos esquecer que estamos nun importante enclave xudeu que sufriu dunha maneira moi especial os efectos da II Guerra Mundial.

Na outra beira do Danubio, cruzando a ponte de Varadinski most, e no alto dun outeiro, asómase a Fortaleza de Petrovaradin. O paseo ata alí supón unha media hora a pé e unha forte subida no tramo final. Mellor coller uns dos económicos taxis da cidade. A fortificación austríaca, máis vella que a propia cidade, acomodou un importante número de soldados e armas para conter os ataques otománs na que era nese momento a fronteira do Imperio. Esténdese por 112 ha de superficie con numerosos edificios no seu interior. Con todo, o principal interese da fortaleza son as amplas vistas que ofrece sobre o río e a cidade de Novi Sad.

O que engaiola da capital de Vojvodina son, de novo, as súas rúas de terrazas sen fin, ben coidadas e cheas de animación ata a media noite. Esas terrazas que xa compartimos en Belgrado, Subotica e, supoñemos, debe ser unha constante neste país.

Regresamos xa de noitiña a Belgrado onde ao día seguinte gozaremos do sol e dun aire limpo que axudaran e mellorar a nosa impresión inicial. Ao segundo día saímos cedo pola mañá ao noso seguinte destino: Montenegro. Serbia deixa en nós un sabor pracenteiro, froito dun lugar do que non esperábamos nada e ao que non nos importaría volver.