Teño que comezar por unha confesión, recoñecer que, malia a miña paixón por todas as ex colonias portuguesas, Goa nunca estivo entre as miñas preferidas.

Goa, o estado máis pequeno en superficie da India, foi entre as décadas dos sesenta e os oitenta do século pasado un refuxio de hippies que procuraban destinos baratos e permisivos. Climatoloxía óptima, praias virxes, chara (resina de cannabis) e bos prezos formaban o cóctel que atraía visitantes de todo o mundo.

A primeira vez que cheguei a Goa a mediados dos anos oitenta esta xa dixera adeus a moitos destes hippies. E as famosas festas trance, aquela especie de transo desenfreado que os residentes franceses organizaban habitualmente nas praias, xa comezaban a ser esporádicas. Aínda así, eramos moitos os que chegabamos atraídos pola sona dunha Goa identificada como paraíso de praias onde a permisividade da poboación local era moito maior que noutros estados da India. Sempre me causou sorpresa ese relaxo nos costumes que permitía o consumo de alcohol, de drogas e a práctica do nudismo nas praias, que curiosamente debería ser consecuencia dos 463 anos de influxo do Portugal colonial (un país, por outra banda, moi tradicional), ou, quizais, pola influencia da igrexa católica (sen comentarios). A realidade é que Portugal non abandonou este territorio ata case o ano 1962 e que a relixión católica é practicada por un 25% do millón e medio de goeses.

As festas nas praias de Goa chegaron a ser tan famosas que incluso se creou un subxénero musical coñecido como goa trance ou psychedelic trance:

Daquela, Goa era un destino relativamente difícil de acadar. A propia India non era fácil de seu. Había menos medios de transporte para chegar e o barco que facía a ruta Mumbai-Panaji, a capital e única cidade importante do estado, era o xeito máis doado de poder chegar.

Moitos anos despois decido regresar para botar unha ollada que me permita constatar a evolución da que, estou seguro, Goa tivo que ser protagonista. Neste medio tempo teño visitado a India unha e outra vez, tan a miúdo que, posiblemente, sexa o país, agás España, ao que lle teño dedicado máis tempo da miña vida viaxeira. A India do ano 2016 non ten ren que ver coa de varias décadas atrás, todo foi moi a presa e, neste medio tempo, Goa converteuse nun destino turístico de masas para o mercado local e nun destino emerxente para un amplo espectro de turistas de todo o mundo.

Para esta escapada combino coa miña amiga Idoia, vasca e profesional da promoción turística coma min, que acepta encantada a miña invitación. Idoia, sabedora de certo conformismo pola miña parte á hora de reserva-lo aloxamento, decide ser ela a que procure un hotel con certa dose de comodidade e unha chisca de luxo. E se ademais pode estar a pé de praia…, pois moito mellor. Idoia busca relaxo antes de atacar a semana de traballo que nos espera por diante e eu, ademais, quero recordar e comparar a Goa que un día coñecín.

Quero ver Goa pero sen exceso, despois de tanta viaxe acumulada ao longo de verán (hai tan só tres días que cheguei de Colombia antes de coller o meu voo para Goa) estou seguro de que un pouco de dolce far niente vaime vir ao pelo.

Idoia adiántase e aterra no mesmo voo que vou ocupar eu pero con vinte e catro horas de adiantamento. Chego en medio da noite e a miña primeira sorpresa é o novo e grande edificio da terminal do aeroporto. India, en consonancia co seu status de país en vía de desenvolvemento, está apostando por potenciar as súas conexións aéreas a través de aeroportos máis útiles e atractivos. O aeroporto fica lonxe de Calangute, a praia na que Idoia reservou o noso aloxamento. O taxi precisa de case unha hora para chegar, pero a tarifa, fixa e pre pagábel no aeroporto, é bastante razoable. O feito de non verse abordado a saída da terminal nin ter que loitar polo prezo a pagar é outra mellora que se está a impor nos aeroportos da India.

Xa no hotel comprobo que o luxo prometido queda cativo e que a zona é máis ben popular. Pola mañá quedo con Idoia á hora de almorzar. Malia que chegou un día antes ca min, aínda non tivo tempo de gozar da praia nin de realizar ningunha excursión, a choiva intensa do día anterior non acompañou. Malia as teorías do señor Trump, seica o cambio climático provoca que a tempada de choivas se prolongue cada vez máis e que aínda non teña rematado tal e como debería ser neste mes de outubro.

Dedicamos o día a pasear pola vila e pola praia de Calangute. E a sorpresa é maiúscula!!! Goa esta ateigada de indios gozando de vacacións nunha longa ponte vacacional co gallo da festa hindú do Diwali ou Deepavali, o festival das luces no que se celebra a vitoria da luz sobre a escuridade. É a miña primeira constancia evidente de que xa hai unha gran parte da poboación da India, evidentemente clase media e alta, que fan vacacións exactamente igual que calquera outro país economicamente desenvolvido do mundo. No noso hotel somos os únicos estranxeiros e os grupos familiares ou os formados por rapaces novos abarrotan tanto a praia como calquera outro punto de interese.

Goa é posiblemente o territorio da India onde o viaxeiro sente menos a realidade deste país. A relixión cristiá está moi presente, a poboación, tanto locais coma visitantes, viste á occidental, sérvense bebidas alcohólicas sen límites e, incluso, ofrece algo de actividade nocturna. Tampouco vemos nin rickshaws nin tuk tuks. Parece outra India.

Pero Goa segue a ser India. Malia ser un dos estados con maior nivel de vida, a súa realidade está subdesenvolvida cunha oferta, en xeral, de baixa calidade e unha contorna sucia e caótica. Pero os prezos xa non o son tanto. As praias preséntanse masificadas pola presenza de turistas locais en actitudes moi diferentes ás que estamos acostumados. Deitarse baixo o sol e relaxarse non é o habitual. Familias, grupos de amigos, vehículos e vacas sagradas patrullan os areais envoltos en moito barullo e consumindo calquera tipo de produtos. Á hora de meterse na auga hai que facelo con moita precaución por seren traizoeiras. E pola noite respírase un ambiente moi popular, e pouco atractivo dende o meu punto de vista, cunha zona de bares e restaurantes nun dos extremos da praia. En Calangute somos poucos os estranxeiros.

O día seguinte preséntase nubrado e decidimos coñecer a Goa monumental, a chamada Velha Goa, ou Old Goa na súa acepción en inglés. Os restos da antiga capital, a que viviu o seu esplendor entre os anos 1575 e 1626, emerxe entre a vexetación tropical varios quilómetros cara ao interior saíndo de Panaji (Panjim) pola beira do río Mandovi. Da cidade que en tempos tivo máis poboación que a metrópole, Lisboa, ou que o propio Londres, xa non quedan máis que monumentos. Conventos e igrexas católicas en bo estado de conservación rodeadas de vexetación, pero o resto da cidade practicamente desaparecida.

Velha Goa tamén está ateigada de moreas de turistas indios e uns poucos estranxeiros. Debe ser cousa da época do ano. A parte de visitar os seus atractivos, paga a pena coller un taxi e subir os dous ou tres quilómetros ata a igrexa de Nosa Señora do Monte, ou capela do Monte, nun outeiro que permite ter unha espléndida panorámica do emprazamento da cidade e os brancos edificios relixiosos que asoman por riba das copas das árbores tropicais. Velha Goa precisa de medio día para coñecer a Catedral, a igrexa de San Francisco Javier, a igrexa de San Caetano e, sobre todo, a Basílica do Bom Jesus, destino de moitos cristiáns por expoñer a urna de cristal cos restos do santo español San Francisco Javier. Francisco de Jazo y Azpilicueta, o alcumado como Apóstolo das Indias, foi un misioneiro xesuíta navarro e estreito colaborador do fundador da Compañía de Jesús, San Ignacio de Loyola, quen visitou lugares tan remotos como o Xapón, Malaca ou as illas Molucas. Despois da súa morte na illa chinesa de Shangchuan o seu corpo regresou a Goa onde foi enterrado.

Á volta de Velha Goa paramos en Panaji para coñece-la igrexa de Nosa Señora da Inmaculada Concepción que á primeira vista fai recordar o Santuario do Bom Jesus do Monte na cidade portuguesa de Braga. Xa de preto o outeiro é máis baixo e o tamaño do templo menor. Esta igrexa era a primeira escala para os mariñeiros portugueses que, unha vez en terra india, daban grazas pola travesía realizada antes de seguir camiño cara á Velha Goa. Panaji aínda conserva algún barrio de estilo portugués malia que o seu estado de conservación e, en xeral, bastante deficiente. Pero vemos letreiros en lingua portuguesa e incluso temos posibilidade de conversar con algunha persoa de idade avanzada que lembra a lingua do poder colonial.

Tanto á ida como á volta sufrimos un colapso total e absoluto nas estradas deste estado. As obras dunha nova ponte sobre o río Mandavi, preto de Panaji, e o exceso de coches para un rede viaria cativa e non preparada, fai das estradas de Goa unha trampa infernal. Non quero imaxinalo en tempada alta ou nas datas de Nadal…

Xa no noso último día de estadía decidimos tentar buscar o que queda do espírito dos anos 70, aquela parte de Goa herdeira do que algún día foi como destino alternativo. Alguén nos recomenda a praia de Arambol, case no límite setentrional do estado, a unha hora en tuk tuk dende Calangute. Arambol xa era coñecida na década dos anos 60 como refuxio de “melenudos”  que viñan pasar longas tempadas e, parece, que soubo manter en parte a súa atmosfera inicial. Aínda que co paso do tempo o exceso de pelo foi substituído por cabezas rapadas, barbas e moreas de tatuaxes.

De súpeto, todo muda. Máis tarde nos contarán que Arambol é o derradeiro refuxio. Nin as praias de Vagator nin as de Anjuna. Arambol é de novo a Goa que eu lembraba. A poboación india desapareceu da contorna para deixar paso a parellas e grupos estranxeiros de xente nova e guapa. Tamén algúns rusos, por certo, non moi apreciados pola poboación local. Parece que as drogas tampouco sexan difícil de atopar. Apreciamos un ambiente relaxado, xente entretida en pasalo ben e terrazas con música sobre a propia area. Por detrás da praia, unha rúa de terra ofrece un mercado de evidente aire neo hippy.

A mañá da nosa viaxe a Mumbai (Bombai) pensamos en visitar o inmenso mercado de Anjuna Beach que ten lugar os mércores, pero estamos moi a comezos de tempada e este día aínda non se vai celebrar. Pola tarde viaxamos cara ao aeroporto para pegar no voo de Air India con saída ás 18:45 horas. Unha vez embarcados regresamos de novo ao finger da terminal e o voo queda cancelado. A ineptitude e a mala organización do multitudinario persoal da compañía aérea provoca que cinco horas despois sigamos sen coñecer a solución ao noso problema. Mentres tanto, moitos outros voos de diferentes compañías van saíndo cara ás principais cidades indias como final á longa ponte da festa de Deepavali. Tentamos reservar nalgún dos tres voos con destinos a Mumbai que parten ao longo da tarde pero non atopamos nin unha praza baleira. Finalmente, pasaremos a noite nun hotel de Panaji no que non chegaremos nin a durmir tres horas para aterrar ao día seguinte, completamente esnaquizados, á primeira hora da mañá a Mumbai.

Analizada con tempo e na distancia, esta viaxe de volta a Goa podería cualificala de pouco máis que interesante. Foi a oportunidade de constatar como, ás veces, os destinos turísticos perden a súa esencia e sofren o deterioro da masificación turística. Poden pasar outros trinta anos pero coido que esta Goa xa non me interesa. Esta India marabillosa está chea de moreas de sitios atractivos con moito máis que ofrecer que a propia Goa.